HSP-Hoog Sensitieve Persoon- Hooggevoeligheid. Het is een veelvoorkomend fenomeen en het wordt steeds bekender. Ongeveer één op de vijf mensen is hoogsensitief.

Hoogsensitief?

Hooggevoeligheid is een persoonlijkheidskenmerk. Je hersens verwerken prikkels anders dan anderen. Je krijgt veel informatie binnen en verwerkt deze diepgaander. Daardoor kun je makkelijk overprikkeld raken. Als hoogsensitief persoon zul je meer rust nemen dan anderen om alle informatie te plaatsen. Pas als dat gebeurt is, is er weer ruimte voor nieuwe indrukken.

Negeren kan tot klachten leiden

Vaak komen hoog sensitieve personen er zelf pas halverwege hun leven achter dat ze deze hooggevoelige eigenschap hebben. Dat kan dan opeens heel veel verklaren. Het onderkennen van hooggevoeligheid kan namelijk klachten geven op velerlei gebied. Het is een gegeven dat hoogsensitiviteit één van de oorzaken kan zijn van (psycho)somatische klachten zoals:

• chronische vermoeidheid
• migraine
• buikpijn
• burn-out
• depressie
• auto-immuunziekten
• relatiespanningen
• eetproblemen
• stemmings-en angststoornissen.

Hoogsensitiviteit is niet opgenomen in de DSM-5. Maar het staat vast dat bewustwording en acceptatie van hooggevoeligheid ertoe bijdraagt dat je je als persoon beter gaat voelen.

Wat is hooggevoeligheid?

Bij het beantwoorden van deze vraag kunnen we niet om het werk van de Amerikaanse psychologe Elaine N. Aron heen. Zij deed jarenlang onderzoek naar dit onderwerp. Ze schreef een aantal baanbrekende boeken en introduceerde in 1996 de term HSP (highly sensitive person) ‘Hoog Sensitieve Persoon’.

Aron kwam tot de conclusie dat deze karaktertrek bij vijftien tot twintig procent van alle mensen wereldwijd voorkomt. Hooggevoeligheid begint bij de meeste mensen met het gevoel anders te zijn dan anderen. Waarin hooggevoelige mensen zich anders voelen is vaak moeilijk uit te drukken.

Hooggevoeligheid is een eigenschap van het zenuwstelsel in combinatie met de hersenen. Ergens in het proces van verwerking, tussen het binnenkomen van een prikkel en het verwerken ervan door de hersenen, loopt het bij hooggevoelige personen anders dan bij de meeste mensen. De informatieverwerking van een hooggevoelige werkt op de een of andere manier uitgebreider en nauwkeuriger dan bij de gemiddelde persoon.

Hooggevoeligen hebben daarmee dus niet zozeer betere zintuigen maar ze verwerken hun zintuigelijke indrukken vooral complexer. Hooggevoeligen nemen allerlei subtiele nuances waar, die anderen missen. Waar een ander niet bij stilstaat of zelfs van geniet, zoals harde muziek of drukke menigten, indringede sirenes, felle lichten, vreemde geuren en winkelchaos kan in een hooggevoelige een heftige reactie geven. Een hoogsensitief persoon raakt overprikkeld.

Niet alleen de tastbare en zichtbare prikkels beïnvloeden een hooggevoelige. Ook minder goed verklaarbare dingen merken zij op, zoals stemmingen van anderen. Dat kan hen bijvoorbeeld in grote mate bezighouden. De meeste mensen komen een kamer binnen en merken het meubilair en de mensen op. Een HSP is zich daarbij onmiddellijk bewust van de persoonlijkheid die in deze kamer leeft. Een HSP kan voelen of opmerken:

• dat iemand niet eerlijk is
• onzekerheden van anderen
• onuitgesproken vijandelijkheden in intermenselijk contact
• wat iemand nodig heeft

Altruïstisch type

Vaak staat een HSP onmiddellijk klaar om iemand van dienst te zijn. Dat maakt een hooggevoelige vaak tot een altruïstisch type. Een HSP wordt daarom ook vaak aardig gevonden, iemand waarmee je gemakkelijk je problemen deelt. Heel eenvoudig gezegd is het opmerken van details het meest wezenlijke in de aard van een hooggevoelige. Het zijn de details die kunnen overweldigen en kunnen boeien. Het bewuster zijn van het subtiele maakt een hooggevoelige persoon intuïtiever, het resultaat is dat een HSP vaak iets ‘gewoon weet’ zonder te beseffen hoe. Het zogenaamde zesde zintuig.

Ben ik hooggevoelig?

Heb je het gevoel dat je anders bent dan anderen? Maar is dat moeilijk in woorden uit te drukken? Dan zou je wel eens hooggevoelig kunnen zijn. Maar zoals alle mensen verschillend zijn, zijn ook HSP’s verschillend van elkaar. Toch is er een aantal eigenschappen of kenmerken die bij hooggevoeligheid horen. Ter indicatie:

• Je hebt specifieke voorkeuren voor: stilte en rust, kunst en schoonheid, rechtvaardigheid en respect, bezieling, diepere zaken zoals je roeping, spiritualiteit, een brede interesse.
• Je gedrag: je bentcreatief, plichtgetrouw, gewetensvol, perfectionistisch, alles op je eigen tempo, vaak voorzichtig omdat je snel de gevolgen kan overzien, je houdt er niet van om op je vingers gekeken te worden, je leert snel, kwaliteit en voldoening vind je net zo belangrijk als salaris.
• Wat je waarneemt: Details zijn belangrijk. Je bent je bewust van subtiele signalen in je omgeving, je kan snel inschatten of iets of iemand congruent is (of iemand doet wat hij zegt bijvoorbeeld), je zintuigen zijn scherper, je ervaart dat je gevoelig bent voor pijn, je kan sterke emoties ervaren, je ervaart gevoeligheid voor paranormale zaken (lichtwezens, entiteiten).
• Je relatie met anderen: je kunt je goed inleven in anderen (empathisch), je kunt sferen en stemmingen goed aanvoelen, je kunt anderen gemakkelijk en snel helpen, onvriendelijke opmerkingen kunnen je raken, hartelijke opmerkingen ook.
• Je innerlijke beleving: je hebt een rijke innerlijke belevingswereld. Je hebt moeite om in je energie te blijven, kan je gemakkelijk overvoerd raken in een omgeving met veel indrukken. Je kunt je daardoor moe of leeg voelen, snel last hebben van stress, stemmingswisselingen ervaren, gevoelig zijn voor verslavingen of depressie. Je hebt veel tijd nodig om bij te komen. Door je gevoeligheid kun je een lager gevoel van eigenwaarde hebben en verlegen zijn.

Test voor HSP?

Elaine N. Aron heeft een zelftest voor HSP ontwikkeld. Daarin komen al deze kenmerken voor. Mocht je hierin interesse hebben of meer willen weten over het onderwerp? Dan kun je contact met mij opnemen: bellen of appen 06-81484775 mailen michele@richter-coaching.nl . Michèle Jansen-Richter.

Lees ook mijn blog: HSP – Je kwaliteiten op werk

27 september 2020

Bronnen

• Elaine N.Aron-Hoogsensitieve personen
• Susan Marletta Hart-Leven met hooggevoeligheid